Και τώρα οι απορίες είναι δύο: τι είναι τα ξόμπλια; και άραγε σε ποιο ψωμί αναφέρεται το παραπάνω δίστιχο;
Ακόμα ένα ταξίδι στην Κρήτη του παρελθόντος και συγκεκριμένα στον κρητικό γάμο, θα μας βοηθήσει να μάθουμε για το περίφημο ξομπλιαστό κουλούρι και για τα περίτεχνα ξόμπλια του.
Η κυριολεκτική έννοια της λέξης “ξόμπλι” είναι το κέντημα, το στολίδι και η μεταφορική είναι το κουτσομπολιό και η κακολογιά.
Στη δική μας περίπτωση το ξόμπλι είναι το σχέδιο, το στόλισμα με το οποίο κοσμούσαν οι νοικοκυρές το γαμήλιο αυτό ψωμί, το οποίο αναφέρεται και ως το ξομπλιαστό περίτεχνο κουλούρι της νύφης. Ένα έργο τέχνης, αφού είναι εξ ολοκλήρου χειροποίητο και οι λεπτομέρειες του δεν μπορούν παρά να εντυπωσιάσουν. Το μεγαλύτερο και το πιο όμορφο δωρίζονταν στον κουμπάρο του ζευγαριού.
Το συγκεκριμένο έθιμο το συνατάμε ακόμα και στις μέρες μας σε κάποια χωριά του Ρεθύμνου και του Λασιθίου και μάλιστα τειρούνται τα πάντα όπως παλιά.
Πιο συγκεκριμένα, δύο μέρες πριν το γάμο μαζευόταν οι γυναίκες του χωριού να βοηθήσουν στο ζύμωμα και έπειτα στη δημιουργία των σχεδίων.
Αφού έφτιαχναν τη ζύμη και την ζύμωναν, την έπλαθαν στη συνέχεια, σε σχήμα κουλουριών, μεγάλων ή μικρότερων.
η παρασκευή του “γαμοκούλουρου”
Κάποιες άλλες γυναίκες θα έπαιρναν θέση σε μικρά τραπέζια και με τα σύνεργα τους (καλάμι, μασούρι, ψαλιδάκι, τσιμπίδι, χτένι ψιλό) άρχιζαν να φτιάχνουν τα «ξόμπλια» με τα οποία θα στολίσουν τα κουλούρια.
Εκεί είναι που έβαζαν όλο το μεράκι και τη φαντασία τους και συναγωνίζονται ποια θα φτιάξει το καλύτερο. Στα ξόμπλια κυριαρχούν τα πουλιά, τα δέντρα, τα τριαντάφυλλα, ο ήλιος, τα δαχτυλίδια, τα ρόδια ακόμα και τα φίδια. Όλα τα παραπάνω είναι σύμβολα για τύχη και ευημερία στη ζωή που πρόκειται να μοιραστεί το ζευγάρι. Πιο συγκεκριμένα το ρόδι για να φέρει τύχη, τα τριαντάφυλλα για ευτυχία, ο ήλιος για να είναι φωτεινή και χαρούμενη η ζωή, τα δέντρα για να έχουν μακροζωία, τα δαχτυλίδια για να κάνουν σταθερό και αιώνιο το δέσιμο του ζευγαριού, τα πουλάκια για να φέρνουν καλά νέα και το πιο παράξενο το φίδι, αν και ακούγεται ξένο σε ένα χαρμόσυνο γεγονός, συμβολίζει την ατέρμονη κοινή ζωή του ζευγαριού.
τα “ξόμπλια”
Όταν το ψωμί θα ήταν πια έτοιμο, έμπαινε στο φούρνο για να πάρει το τελικό του σχήμα.
το κουλούρι του γάμου
Για να γυαλίσουν το ψωμί, μόλις τα βγει από το φούρνο, το περνάνε με κρύο νερό. Οι γαμοκουλούρες μπορούν να φυλαχθούν και ως διακοσμητικές, αφού ξεραθούν στον καθαρό αέρα, αλλά σίγουρα είναι ένα βρώσιμο και πεντανόστιμο ψωμί.
Παρακάτω θα δείτε και μια εκδοχή για την συνταγή του:
Είτε προσπαθήσετε να το φτιάξετε είτε όχι, το μόνο σίγουρο είναι πως το “Ξομπλιαστό Κουλούρι” ή αλλιώς το “Γαμοκούλουρο” είναι ένα έθιμο που καλά κρατεί, εντυπωσιάζει και περνά από γενιά σε γενιά.
Το συγκεκριμένο «κουλούρι», όπως και πολλά ακόμα λαογραφικά στοιχεία της κρητικής παράδοσης, θα τα συναντήσετε στο Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας και Λαϊκής Τέχνης, στο χωριό μας!
Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας και Λαϊκής Τέχνης
πηγή συνταγής: http://www.lovecooking.gr/syntages/mageiriki/psomia/9341-krhtikh-gamokoyloyra
Επίσημο site: www.arolithos.com
