Πέρασε κι αυτός ο χρόνος! Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα σε όλο τον κόσμο, και σε κάθε γωνιά της γης οι άνθρωποι προετοιμάζονται για τον ερχομό του νέου έτους 🙂 Τα χριστουγεννιάτικα έθιμα αλλάζουν από περιοχή σε περιοχή! Έτσι και στην Κρήτη! Ας δούμε λοιπόν τα έθιμα που επικρατούσαν ή και επικρατούν, στο νησί 🙂
Στη Κρήτη οι προετοιμασίες για τις Χριστουγεννιάτικες γιορτές άρχιζαν αρκετές μέρες πριν, με τη νηστεία των 40 ημερών που ακόμη και τώρα τηρείται ευλαβικά! Οι πιστοί επισκέπτονται τις εκκλησίες καθημερινά και συμμετέχουν ευλαβικά στις λειτουργίες. Οι νοικοκυρές καθαρίζουν τα σπίτια τους σχολαστικά και φτιάχνουν νόστιμα γλυκά (γνωστά σε όλη την Ελλάδα), τα μελομακάρονα και τους κουραμπιέδες! Πιο παλιά, τα έτρωγαν μόνο μετά τον ερχομό της νέας χρονιάς, δηλαδή μετά την παύση της νηστείας! Άλλη μια συνήθεια των γυναικών είναι να ζυμώνουν το Χριστόψωμο, το οποίο έχει σπουδαία θέση σε κάθε κρητικό, εορταστικό τραπέζι! Τα νοικοκυριά εκείνες τις μέρες πλημμυρίζουν από τις ευωδιές των γλυκών και της ζύμης 😉
Πολύ σημαντική στιγμή ήταν, και σε κάποια χωριά είναι ακόμα, το “ανάθρεμμα” του χοίρου! Του γουρουνιού δηλαδή που το έσφαζαν οι νοικοκυραίοι την ημέρα των Χριστουγέννων, και την επόμενη έφτιαχναν κάθε λογής καλούδια! Λουκάνικα, απάκια, πηχτή, σύγκλινο, ομαθιές (από τα έντερα του γουρουνιού) και τσιγαρίδες (λίπος και κρέας)! Νοστιμιές που “μυρίζουν” Χριστούγεννα στην Κρήτη!
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε και την «καλή χέρα»! Είναι ένα χρηματικό ποσό που συνήθιζαν να δίνουν οι νοικοκύρηδες στα μικρά παιδιά που επισκέπτονταν το σπίτι την ημέρα της Πρωτοχρονιάς! Άλλο ένα έθιμο είναι αυτό του ποδαρικού 🙂 Σε κάποιες περιοχές μόλις αλλάξει ο χρόνος συνηθίζουν να βάζουν μέσα στο σπίτι τη λεγόμενη κρεμμύδα για γούρι! Μια ρίζα που μοιάζει με κρεμμύδι. Αλλού βάζουν μέσα μια εικόνα της Παναγίας και σε κάποια άλλα μέρη φέρνουν στο σπίτι τους πέτρες, για να είναι γερό, ή νερό για να τρέχουν τα ευχάριστα νέα στο σπίτι τους σαν το νερό, όλο τον χρόνο! Στο Ηράκλειο, λίγο πριν το τέλος του χρόνου συνηθίζουν να κατεβαίνουν στο κέντρο της πόλης και να τρώνε μπουγάτσα, για να είναι γλυκιά η πρώτη γεύση του χρόνου 😉
Και φυσικά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το έθιμο που όταν ήμασταν μικρά παιδιά, όλοι περιμέναμε πως και πως! Τα κάλαντα 🙂 Η Κρήτη έχει τα δικά της κάλαντα, όπως άλλωστε και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας! Παρακάτω θα δείτε τους στίχους για τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα της Κρήτης! Ευχόμαστε σε όλους καλές γιορτές και ο νέος χρόνος να φέρει υγεία, αγάπη και δύναμη σε όλους μας, ώστε να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε στις δυσκολίες της καθημερινότητας. Χρόνια πολλά!!!!!
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει
οι
ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη
εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.
Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα
και φουσκαλίδα του γιαλού και πάχνη από τα δέντρα
να που τον έχεις τον υγιόν, τον μοσχοκανακάρη
λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις.
Κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ ένα χρυσό βεργάλι
κι
η κυρά δασκάλισσα, με το μαργαριτάρι
είπαμε δα για την κερά, ας πούμε για τη Βάγια
άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το λυχνάρι
και κάτσε και ντουχιούντηζε ήντα θα μας εβγάλεις
Γι απάκι, για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι
κι
από τον πύρο του βουτσού να πιούμε μια γιομάτη
κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι
κι από το πιθαράκι σου ένα κουρούπι λάδι
,
κι αν είναι κι ακροπλιάτερο, βαστούμε και τ’ ασκάκι
Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα
και φέρε και γλυκό κρασί να πιουν τα παλικάρια
κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα
ανοίξετε την πόρτα σας, να πούμε καλησπέρα
και ακόμα δεν τον ηύρηκες τον μάνταλο ν’ ανοίξεις
να μας κεράσεις μια ρακή κι ύστερα να σφαλίξεις…
