Αρχείο ετικέτας Αρόλιθος μουσείο

Χρονολόγιο Μαρτίου: σημαντικά ιστορικά γεγονότα του μήνα

Ανατρέχοντας στην πλούσια ιστορία της Κρήτης, εντοπίζουμε κάποια απ τα πιο σημαντικά γεγονότα της ιστορίας της, για τον μήνα που διανύουμε και σας τα παραθέτουμε παρακάτω.

Μάρτιος 1828: ο Χατζημιχάλης καταλαμβάνει το Φραγκοκάστελο. Θάνατος του Ιωάσαφ Ξωπατέρα στον πύργο της μονής Οδηγήτριας.

Μάρτιος 1867: ο Ομέρ πασάς αναλαμβάνει την αρχιστρατηγία των τουρκοαιγυπτιακών δυνάμεων.

Μάρτιος 1878: η Κρήτη στα χέρια των επαναστατών εκτός από τα φρούριο Ιεράπετρας, Σπιναλόγκας, Ηρακλείου, Ρεθύμνου, Ιτζεδίν Χανίων, Κισάμου και Γραμβούσας.

Μάρτιος 1896: ο Καραθεοδωρής αντικαθίσταται από τον Τουρχάν πασά.

7-15 Μαρτίου 1897: κατάληψη του Πύργου της Μαλάξας και μεγάλη μάχη στις Αρχάνες.

20 Μαρτίου 1897: οι Μεγάλες Δυνάμεις χώρισαν την Κρήτη σε διεθνείς τομείς, ενώ τα Χανιά και η γύρω περιοχή της πρωτεύουσας έγιναν πολυεθνικός τομέας. Οι Άγγλοι διοικούσαν το νομό Ηρακλείου, οι Ρώσοι το νόμο Ρεθύμνου, οι Γάλλοι το νομό Λασιθίου και οι Ιταλοί τους νομούς Χανίων και Σφακιών.

1 Μαρτίου 1900: ιδρύθηκε η “Κρητική Ταχυδρομική Υπηρεσία”, που λειτούργησε σ’ ολόκληρο το νησί. Εξέδωσε κρητικά γραμματόσημα και ίδρυσε συνολικά 35 μόνιμα ταχυδρομικά γραφεία και 79 κινητά (αγροτικά).

16 Μαρτίου 1900: ο σερ Άρθουρ Έβανς ξεκινά την ανασκαφή στα ερείπια της Κνωσού στην Κρήτη.

Μάρτιος 1901: ο Βενιζέλος εισηγείται στο Ηγεμονικό Συμβούλιο τις θέσεις του για το Κρητικό ζήτημα.

10 Μαρτίου 1905: συνήλθε συνέλευση στον Θέρισο υπό των Ελευθερίου Βενιζέλου, Κωνσταντίνου Φούμη και Κωνσταντίνου Μάνου, που κήρυξε “την πολιτικήν ένωσιν της Κρήτης μετά της Ελλάδος εις εν μόνον ελεύθερον συνταγματικόν κράτος“.

10 Μαρτίου 1924: ιδρύεται ο Ο.Φ.Η

1 Μαρτίου 1935: αποτυχημένο στρατιωτικό κίνημα με τις ευλογίες του Βενιζέλου.

28 Μαρτίου 2008: ισχυρότατος σεισμός, ταρακούνησε την ανατολική Κρήτη, κυρίως το Ηράκλειο και την Ιεράπετρα. Το επίκεντρο της δόνησης, που είχε μέγεθος 5,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, εντοπίστηκε στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά από το Γαϊδουρονήσι.

Πληροφορίες για όλα αυτά τα αξιοσημείωτα γεγονότα, αλλά και για πολλά ακόμα, μπορείτε να βρείτε στην πλούσια δανειστική βιβλιοθήκη του λαογραφικού μουσείου μας!

Η επίσκεψη σας, θα σας γεμίσει πληροφορίες και γνώσεις!

Πηγές: https://www.sansimera.gr/almanac, https://el.wikipedia.org/wiki Βιβλιογραφία: Ημερολόγιο 2010 Κρήτη- Ένα καράβι τρικάταρτο

Μάρτιος, ο πρώτος μήνας της Άνοιξης!

Μάρτιος-Τσαρούχης

Ο Μάρτιος θεωρείται ο πρώτος μήνας της Άνοιξης και σηματοδοτεί την αρχή της ανθοφορίας και καρποφορίας της φύσης! Πήρε το όνομα του από το λατινικό όνομα του θεού Άρη (Mars = Άρης) και είναι ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου.

Η θέση του Μαρτίου ως του πρώτου μήνα του έτους παλαιότερα συνετέλεσε, ώστε η πρώτη ημέρα του να έχει την σημασία της Πρωτοχρονιάς στο λαϊκό καλεντάρι, με πλήθος εθίμων μαγευτικού χαρακτήρα. Έτσι,την 1η Μαρτίου σε πολλά μέρη συνήθιζαν να δίνουν σημασία στο ποδαρικό, να ραντίζουν το σπίτι με νερό, να σπάνε πήλινα αντικείμενα ή να ρίχνουν έξω από το σπίτι.

Σε ορισμένα μέρη της Κρήτης μαστίγωναν συμβολικά με χλωρά κλαδιά ανθρώπου και ζώα, πιστεύοντας ότι τους μεταδίδουν την θαλερότητα που έχουν τα κλαδιά αυτά.

Στην Κρήτη επίσης, οι καλαντιστάδες κρατούσαν ένα καλάμι, έβαζαν ένα άλλο (μικρότερο) καλάμι σταυροειδώς πάνω στο πρώτο ώστε να σχηματιστεί σταυρός και πάνω του κρεμούσαν κλαδιά δέντρων, λουλούδια της εποχής, αλλά και γεννήματα της γης: κεφαλές σιταριού και κριθαριού, αμύγδαλα, κουκιά κ.ά. μαζί με ασπροκόκκινη κλωστή. Αυτό λεγόταν καλαντίστρα. Τα παιδιά, πριν τελειώσουν τα κάλαντα σκορπούσαν μαργαρίτες σε κάθε σπίτι και συμπλήρωναν:

«Όξω ψύλλοι και κοργιοί

όφηδες και μποντικοί

κολισαύρες και λιακόνια

να γυρίζετε στ’ αόρια».

Οι καλαντίστρες του Μάρτη όπως κι αυτές του Λαζάρου και της Μ. Παρασκευής, παρέμεναν στα σπίτια των παιδιών που τις κρατούσαν μέχρι το βράδυ της Ανάστασης. Το Μεγάλο Σάββατο τις έβαζαν πάνω στο σωρό με τα ξύλα όπου έκαιγαν τον Ιούδα.

Ο Μάρτης ή Μαρτιά(ασπροκόκκινο βραχιολάκι) είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

βραχιόλι-μάρτης

Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.

Ο Μάρτιος είναι άρρηκτα δεμένος με τη Σαρακοστή, τη μεγάλη νηστεία πριν από το Πάσχα. Σχετική και η παροιμία «Δεν λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή» ή «Λείπει ο Μάρτης με τη Σαρακοστή»; που λέγεται για άτομα που παρευρίσκονται ή αναμειγνύονται παντού. Τον Μάρτιο είναι η επέτειος της Ελληνικής Εθνεγερσίας με την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 την 25η του μηνός. Η επέτειος καθιερώθηκε το 1838 για να συμπέσει με τη μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Οι ονομασίες του Μάρτη:

Βλάσταρος και Ανοιξιάτης, γιατί είναι ο μήνας που φέρνει την άνοιξη. Στις 21 Μαρτίου έχουμε την εαρινή ισημερία, δηλαδή ίση διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.

Ο άστατος καιρός είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Μάρτη, του Γδάρτη και Παλουκοκαύτη, όπως έλεγαν το Μάρτιο τα παλιά χρόνια , που τα σπίτια ζεσταίνονταν με τζάκια και ξυλόσομπες.

Τον λέγανε και Δίγαμο: «Ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες, τη μία πολύ όμορφη και φτωχή, την άλλη πολύ άσχημη και πολύ πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση. Όταν γυρίζει από την άσχημη, κατσουφιάζει, μαυρίζει και σκοτεινιάζει όλος ο κόσμος. Όταν γυρίζει από την όμορφη, γελάει, χαίρεται και λάμπει όλος ο κόσμος». Γι’ αυτό και η παροιμία λέει: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει».

Επίσης ονομάζεται Βαγγελιώτης λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Επειδή είναι άστατος λέγεται Πεντάγνωμος. «Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει».

Παροιμίες για τον Μάρτη

Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.

Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Τα παλιόβοϊδα τα γδέρνει, τα δαμάλια τα παιδεύει.

Από τον Μάρτη πουκάμισο, από τον Αύγουστο σεγκούνι (παλτό).

Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη.

Κάλλιο Μάρτη στις γωνιές, παρά Μάρτη στις αυλές.

Ο Μάρτης βρέχει κι ο θεριστής χαίρεται.

Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.

Αν μη τι άλλο ο Μάρτης είναι ο μήνας που υποδέχεται την άνοιξη και μικροί και μεγάλοι τον περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες!

Τέτοιες ανοιξιάτικες μέρες το χωριό μας είναι ιδανικό για χαλαρούς περιπάτους, επαφή με τη φύση και φυσικά για καλό φαγητό! Καλό μήνα και καλή άνοιξη σε όλους!

πληροφορίες: 2810-821050 και info@arolithos.com/www.arolithos.com

Κουτσοφλέβαρος, Φλιάρης αυτός είναι ο Φλεβάρης!

Φλεβάρης

Ο Φεβρουάριος ή Φλεβάρης είναι ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο. Έχει 28 ημέρες, ενώ όταν το έτος είναι δίσεκτο έχει 29.

Η ονομασία του,τυπικά, παράγεται από το λατινικό ρήμα februare, που σημαίνει καθαίρω, αγνίζω, επειδή ήταν ο τελευταίος του Ρωμαϊκού έτους και επομένως «διαβατήριος» και αποκαθαρτικός. Αργότερα, τον παρετυμολογήσαμε, από τις βροχές και τα πολλά νερά του, και είπαμε (λαϊκά) Φλεβάρης, επειδή ανοίγει «τις φλέβες του» και γεμίζει τον κόσμο νερά.

Στην Ελλάδα ο Φεβρουάριος έχει πολλές ονομασίες που σχετίζονται με τη μικρή διάρκειά του: Μικρός, Κουτσός, Κουτσοφλέβαρος, Φλιάρης και Γκουζούκης.

Στον αγροτικό βίο, ο Φλεβάρης είναι ο μήνας των αμπελιών. Τότε γίνεται το κλάδεμα, το καθάρισμα και το τσάπισμα των αμπελιών. Τότε βάζουν και καταβολάδες, δηλαδή φυτεύουν αμπέλια (εκτός και αν είναι δίσεχτος ο χρόνος). Γι’αυτό του το περιεχόμενο ο Φλεβάρης ονομάζεται σε ορισμένα μέρη, όπου είναι βέβαια ανεπτυγμένη η αμπελουργία και Κλαδευτής.

Δύο είναι τα σπουδαιότερα έθιμα που τηρούνται μέχρι τις μέρες μας: Το ψυχοσάββατο και οι Απόκριες.

Στο Ψυχοσάββατο, όσοι έχουν αγαπημένους νεκρούς, βράζουν στάρι και το προσφέρουν για ανάπαυση των ψυχών. Αυτή τη μέρα, σύμφωνα με μια δοξασία οι ψυχές βγαίνουν και κάθονται πάνω στα δέντρα και στα βλαστάρια του αμπελιού, γι αυτό δεν κόβουν τα βλαστάρια, μήπως πέσουν οι ψυχές που είναι καθισμένες πάνω σε αυτά και κλάψουν.

Οι Απόκριες πάλι αρχίζουν με το τριώδιο, την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισσαίου, συνεχίζουν με την Κυριακή της Κρεατινής και κορυφώνονται με την Κυριακή της Τυρινής που λέγεται και Τρανή Αποκριά. Είναι η μέρα που κυριαρχεί το κέφι, ο χορός, οι αστεϊσμοί και οι μεταμφιέσεις. Η πανάρχαια αυτή γιορτή έχει σκοπό να ξυπνήσει τη φύση από τη χειμερία νάρκη της και να εξασφαλίσει τη βλάστηση και την καρποφορία των χωραφιών.

Οι μεταμφιεσμένοι πανηγυρίζουν στους δρόμους και στα σπίτια. Χτυπούν τύμπανα και κρατούν φαλλικά σύμβολα, λένε τολμηρά αστεία και εύχονται καλή σοδειά και ευγονία. Οι γιορτές της Αποκριάς τελειώνουν την Κυριακή της Τυρινής και επειδή εκείνη την ημέρα τρώνε συνήθως μακαρόνια με τυρί, τη λένε και Μακαρονού.

Και κάποια ακόμα λαογραφικά στοιχεία που σχετίζονται και την εκκλησία είναι τα εξής:

Η Εκκλησία μας γιορτάζει τον Άγιο Τρύφωνα την 1η Φεβρουαρίου ο οποίος σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση προστατεύει τα αμπέλια και τους αγρούς από τα τρωκτικά και τις κάμπιες.

Την Ημέρα της Υπαπαντής του Χριστού στις 2 Φεβρουαρίου, δε δουλεύουν οι μυλωνάδες στην Κρήτη γιατί την έχουν προστάτιδα. Καθώς αλλάζει ο καιρός, οι αγρότες μπορούν αυτήν την η μέρα να προβλέψουν τις μεταβολές του για τις επόμενες μέρες.

Στις 3 Φεβρουαρίου , του Αγίου Συμεών, οι έγκυες δεν κάνουν δουλειές για να μη σημαδευτεί το παιδί στην κοιλιά τους.

Ο Άγιος Χαράλαμπος στις 10 Φεβρουαρίου, είναι προστάτης και θεραπευτής από τις λοιμώδης αρρώστιες, ο Άγιος Βλάσιος στις 11, προστατεύει τα κοπάδια από τα άγρια σαρκοβόρα και ιδιαιτερα από το λύκο.

Παροιμίες για τον Φεβρουάριο

Άγιε Πολύκαρπε βόηθα το σπόρο να φυτρώσει και να πολυκαρπίσει.

Αν δεν βγει ο Φλεβάρης δεν μπαίνει ο Μάρτης.

Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.

Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει, κι αν αλήθεια φλογίσει πόσους σκύλους θα ψοφήσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει κι άμα πει και θυμώσει μέσ’ τα χιόνια θα μας χώσει.

Τα χιόνια του Φλεβάρη, βγάζουν τον Μάρτη παλικάρι.

Την Τυρινή και των Βαγιών μπαίνει ο διάβολος στο γιαλό.

Της Κρεατινής τα κομμάτια τα τρώει η Τυρινή και της Τυρινής τα σκυλιά.

Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος, και του τσαπιού ο μήνας.

Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.

Με μια επίσκεψη στο χωριό μας, θα έχετε την ευκαιρία να μελετήσετε για τα έθιμα του μήνα! Το λαογραφικό μουσείο μας, περιέχει πλούσιο υλικό για μελέτη, διαθέσιμο σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται!

Καλώς Ήρθες Φλεβάρη

Πηγές: Εκδόσεις τα ΝΕΑ, Δημοσιογραφικός Όμιλος Λαμπράκη.

goo.gl/ZKgUfQ

goo.gl/vdjm59

Χρονολόγιο Φεβρουαρίου: σημαντικά ιστορικά γεγονότα του μήνα

15 Φεβρουαρίου 1810: Μεγάλος σεισμός στον Χάνδακα. Τα δύο τρίτα των κτισμάτων καταρρέουν. 3000 νεκροί. Ζημιές στη Μονή Ασωμάτων στο Ρέθυμνο.

Φεβρουάριος 1824: Ο Χουσείν, λεηλατεί χωριά του Αποκόρωνα, εισβάλλει στα Σφακιά, περνά στον Σέλινο και στην Κίσαμο και διαλύει και τις τελευταίες εστίες της επανάστασης.

22 Φεβρουαρίου 1841: Αποτυχημένη επανάσταση του Χαιρέτη στις δυτικές επαρχίες και του Βασιλογεώργη στις ανατολικές επαρχίες του νησιού.

18 Φεβρουαρίου 1883: Γεννιέται ο Νίκος Καζαντζάκης.

Φεβρουάριος 1893: Ιδρύεται στα Σφακιά μυστική αδελφότητα με σκοπό την προπαρασκευή μιας νέας εξέγερσης.

03 Φεβρουαρίου 1897: Ο Τιμολέων Βάσσος αποβιβάζεται στο Κολυμπάρι Χανίων με 1500 στρατιώτες και κηρύσσει την ένωση.

04 Φεβρουαρίου 1897: Σφαγές στα Χανιά.

04-09 Φεβρουαρίου 1897: Μάχες στις Αρχάνες, στις Βουκουλιές και στα Λιβάδια.

09 Φεβρουαρίου 1897: Οι Μεγάλες Δυνάμεις βομβαρδίζουν το επαναστατικό στρατόπεδο Ακρωτηρίου.

15 Φεβρουαρίου 1897: Με υπόμνημα που συντάσσει ο Βενιζέλος, διαμαρτύρεται για τον βομβαρδισμό.

26 Φεβρουαρίου 1905: Εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης ζητούν μεταβολή του Κρητικού Συντάγματος.

14 Φεβρουαρίου 1913: Αφαιρέθηκαν από το φρούριο Σούδας οι σημαίες των Μεγάλων Δυνάμεων και της Τουρκίας.

14 Φεβρουαρίου 1930: Φοβερός σεισμός με επίκεντρο τα Αιτάνια.

09 Φεβρουαρίου 1934: Πεθαίνει ο Ανδρέας Ροδινός.

25 Φεβρουαρίου 1935: Σεισμός εντάσεως 7 Ρίχτερ με πολλές καταστροφές στα χωριά της επαρχίας Πεδιάδος.

08 Φεβρουαρίου 1980: Πεθαίνει ο Νίκος Ξυλούρης.

08 Φεβρουαρίου 1994: Πεθαίνει ο Στέργιος Σπανάκης, πνευματικός άνθρωπος από το Τζερμιάδο Λασιθίου.

11 Φεβρουαρίου 1994: Πεθαίνει ο Κωστής Φραγκούλης.

Η επίσκεψη σας, θα σας γεμίσει πληροφορίες και γνώσεις!

Πηγές: https://www.sansimera.gr/almanac, https://el.wikipedia.org/wiki

Βιβλιογραφία: Ημερολόγιο 2010 Κρήτη- Ένα καράβι τρικάταρτο

Αποκριάτικο δρώμενο για τις Κυριακές 04 & 11 Φεβρουαρίου!

«Αφού δεν εκάτεχες… γιάντα δεν ερώτανες;;»!

04 & 11 Φεβρουαρίου

Το αποκριάτικο δρώμενο που θα παρουσιάζεται τις Κυριακές του 04 & 11 Φεβρουαρίου στον Αρόλιθο, θα σας καταπλήξει!

Ένας ντελάλης ανακοινώνει τις απόκριες.! Δύο ξαδέρφες με χιουμοριστική διάθεση θα μεταμφιέσουν τα παιδιά και τους γονείς. Ένας γάιδαρος που γκανίζει και αναστατώνει το χωριό… Όλοι αναπολούν τις παλιές εποχές και κάνουν παρέλαση μασκαρεμένοι!

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η δήλωση συμμετοχής λόγω του περιορισμένου αριθμού θέσεων . Υπάρχει συμβολικό κόστος συμμετοχής ανά παιδί.

Οι γονείς συμμετέχουν δωρεάν!

Στον χώρο λειτουργεί το παραδοσιακό καφενείο και η ταβέρνα για την εξυπηρέτησή σας!

Καλέστε μας στο 2810 821050 ή στείλτε email στο museum@arolithos.com για δηλώσεις συμμετοχής!

Σας περιμένουμε!

Τα “Μικρομαγειρέματα” επιστρέφουν στον Αρόλιθο!

“Μικρομαγειρέματα”

Ένα πραγματικά υπέροχο και βιωματικό πρόγραμμα επιστρέφει για τρεις Κυριακές στον Αρόλιθο!

Γευστικά ταξίδια και παιχνίδια των αισθήσεων με τα αγνά προϊόντα της Κρητικής γης, θα συναρπάσουν τους μικρούς μας φίλους, και παράλληλα θα τους διδάξουν την αξία της πρώτης ύλης.

Ένας παράδεισος είναι η γη μας και μας χαρίζει απλόχερα τόσες θρεπτικές ουσίες για μια υγειηνή διατροφή και μακροζωία. Ελάτε να μεταμφιεστούμε σε μικρούς μάγειρες να ανακαλύψουμε και να μετατρέψουμε τις πρώτες ύλες, σε νόστιμες λιχουδιές!

Κλείστε τη θέση του παιδιού σας σήμερα λόγω περιορισμένου αριθμού συμμετοχής ανά φορά. Στη διάθεσή σας για κάθε επιπλέον πληροφορία στο 2810 82 10 50 ή στο email: museum@arolithos.com

«Χαρούμενες στιγμές στο εργαστήρι του παιχνιδοποιού» -Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά

«Στο εργαστήρι του παιχνιδοποιού, μπάλες, μαριονέτες, αυτοκινητάκια και ένα παπί, και ένας καλικάντζαρος που κάνει σκανταλιές! Αν όμως βρει παρέα, μήπως τα κάλαντα μας πει;»

Ένα πειραχτήρι, ο καλικάντζαρος Πραφρού τρυπώνει στο εργαστήρι του παιχνιδοποιού και τα κάνει άνω κάτω. Η εγγονή του παιχνιδοποιού λατρεύει αυτό το χώρο που ο παππούς της δημιουργεί και δεν θα αφήσει κανένα να κάνει σκανταλιές.

ΧΩΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Ο χώρος εφαρμογής είναι η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων.

ΣΤΟΧΟΙ

Να νοιώσουν το πνεύμα των Χριστουγέννων μέσα από την θεατρική δράση.
Να διασκεδάσουν με τη βιωματική συμμετοχή τους και να συνδυάσουν την μόρφωση με την ψυχαγωγία.
Να μπορέσουν τα παιδιά να ευαισθητοποιηθούν για τα στοιχεία εκείνα που κληρονομήσαμε από τους προπαππούδες μας και να δεχθούν το μήνυμα για την φροντίδα και την διατήρησή τους υλικά και πνευματικά αγαθά.
Να καταφέρουν τα παιδιά να βιώσουν τις διάφορες διαδικασίες με βάση το θεατρικό παιχνίδι, την κινησιολογία και την εμψύχωση.

ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Προνήπιο, Νήπιο, Α΄, Β΄ Δημοτικού με προσαρμογή σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Ο αριθμός ανά ομάδα έως 30 παιδιά.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Η διάρκεια του θεατρικού δρώμενου υπολογίζεται στην μιάμιση ώρα για όλα τα παιδιά.

«Χαρούμενες στιγμές στο εργαστήρι του παιχνιδοποιού»

ΝΕΟΣ ΚΟΡΩΝΟΙΟΣ

Λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που διανύουμε, η δική μας προτεραιότητα είναι η ασφάλεια των μαθητών, των εκπαιδευτικών και του προσωπικού μας. Γι αυτό το λόγο έχουμε λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε κάθε διδακτική εκπαιδευτική δραστηριότητα πραγματοποιείται με ασφάλεια.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Φυσικός αερισμός των χώρων πριν και μετά την κάθε ομάδα.
Αυστηρή καθαριότητα και απολύμανση των χώρων και των επιφανειών όπου θα διεξαχθεί η διδακτική επίσκεψη πριν και μετά την κάθε ομάδα.
Καθαριότητα και απολύμανση αντικειμένων (ποδιές, σκεύη κ.α)
Ατομική Υγιεινή και πλύσιμο χεριών και χρήση αντισηπτικού από τους συμμετέχοντες και το δικό μας προσωπικό.
Χρήση μάσκας (από εκπαιδευτές και μαθητές). Χρήση γαντιών (όπου διατίθενται τρόφιμα).
Καλυμμένα τα τρόφιμα που προπαρασκευάζονται και διατίθενται. Ατομική συσκευασία τροφίμου ή και ποτού όπου αυτή απαιτείται.
Παροχή αναλώσιμων υλικών υγιεινής σαπούνι, νερό, χαρτομάντηλα.
Για αποφυγή συνωστισμού, περιορισμένος αριθμός επισκέψεων ανά ημέρα και με διαφορά ώρας από ομάδα σε ομάδα την ίδια μέρα.
Μέτρα προστασίας τηρούνται και σε άλλους χώρους εξυπηρέτησης όπως καφενείο, ταβέρνα κα.

Λίγες ακόμη σημαντικές πληροφορίες…

Για τη γνωριμία μας με τα παιδιά, είναι απαραίτητο να φορούν αυτοκόλλητες ετικέτες με το μικρό τους όνομα.
Τα παιδιά καλό είναι να φορούν πρακτικά, άνετα ρούχα και παπούτσια.
Τονίστε τους ότι είναι σωστό να ακολουθούν τον ερμηνευτή κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος.
Βοηθήστε τον ερμηνευτή για την ομαλή εξέλιξη του προγράμματος ή τη ανεμπόδιστη διακίνηση άλλων επισκεπτών του Μουσείου.
Μην ξεχάσετε!!! Επικοινωνήστε ξανά με το Μουσείο 2 ημέρες πριν, για να επιβεβαιώσετε τη συμμετοχή σας.
Θα ήταν χρήσιμο να επισκεφθείτε το Μουσείο πριν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα προκειμένου να γνωριστούμε και να συζητήσουμε απορίες σας.
Στο Μουσείο, λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη την οποία μπορείτε να συμβουλεύεστε σε περίπτωση που χρειάζεστε κάποιο υλικό.

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Συζητήστε με τους μαθητές σας για το Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας και Λαϊκής Τέχνης.
Τι είναι ένα Λαογραφικό Μουσείο και σε τι αποσκοπεί;
Γιατί ονομάζεται έτσι το Μουσείο που θα επισκεφθούν, τι εκθέματα φαντάζονται ότι θα δουν.
Εμπλουτίσετε τις διδακτικές σας ώρες με ένα κύκλο θεμάτων γύρω από την λαϊκή παράδοση της Κρήτης έτσι ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν σταδιακά τον πλούσιο λαογραφικό μας πολιτισμό.
Οργανώστε μια μουσειακή γωνιά σχετικά με την κρητική λαϊκή παράδοση, με βιβλία, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, φωτογραφίες με παραδοσιακές κατοικίες, αργαλειό, διάφορα είδη υφαντών, λύχνο, φανάρι ή λάμπα, σταμνί, καλάθι.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Συζητήστε με τα παιδιά την εμπειρία της επίσκεψής σας στο Μουσείο. Χρησιμοποιήστε τα φυλλάδια που σας έχουν δοθεί για τα παιδιά για να κάνετε τις εργασίες.
Εμπλουτίστε τη διακόσμηση της τάξης σας με τα έργα που έφτιαξαν τα παιδιά στο Μουσείο και άλλα (κολλάζ, μικρά υφαντά) και φωτογραφίες από την επίσκεψή σας στο Μουσείο.
Επισκεφθείτε άλλα Μουσεία με παραδοσιακό κρητικό σπίτι ή παραδοσιακούς οικισμούς.
Επισκεφθείτε παραδοσιακά εργαστήρια κατασκευής αντικειμένων οικιακής χρήσης και το εργαστήρι μιας υφάντρας ή μια σύγχρονη βιοτεχνία κατασκευής υφαντών.
Ενθαρρύνετε τα παιδιά να έρχονται σε επαφή με την κρητική παράδοση με επισκέψεις και σε άλλα Μουσεία, με τη μελέτη λαογραφικών στοιχείων, την επαφή με την κρητική μουσική.
Τονίστε στα παιδιά τη σπουδαιότητα της διατήρησης, της φροντίδας και της μελέτης των θησαυρών της λαογραφικής μας παράδοσης.
Προσπαθήστε να εφαρμόσετε θεατρικό παιχνίδι ως μέσο διδασκαλίας προκειμένου τα παιδιά να βιώνουν τη κάθε κατάσταση θεατρικά και να αναπτύσσουν την αισθητική τους αγωγή μέσα από το παιχνίδι και την δράση.

Η παρουσία σας κατά τη διάρκεια του προγράμματος είναι απαραίτητη για να μπορεί να συζητηθεί στην τάξη η εμπειρία των μαθητών και για να αξιολογήσετε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου (αξιολόγηση) είναι ένας τρόπος να μαθαίνουμε από εσάς τις εντυπώσεις σας και να μελετάμε τις προτάσεις σας. Με βάση τις παρατηρήσεις και τις υποδείξεις σας προσπαθούμε να βελτιώνουμε τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα προκειμένου να φτάνουμε στα επίπεδα που επιθυμείτε.

Ελπίζουμε ότι η συμμετοχή σας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου Αγροτικής Ιστορίας και Λαϊκής Τέχνης στον Αρόλιθο, θα σας είναι ευχάριστη, ωφέλιμη και δημιουργική.

Σας ευχόμαστε καλή συνέχεια στο παιδαγωγικό σας έργο!

ΑΡΟΛΙΘΟΣ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΧΩΡΙΟ

11ο χλμ Παλαιάς Οδού Ηρακλείου-Ρεθύμνου T.K.71500

ΤΗΛ. 2810 821 050 εσωτερικό 239 ΦΑΞ 2810 821 051

www.arolithos.com

museum@arolithos.com

Ο Δεκέμβρης του χειμώνα!

Ήρθε και ο μήνας Δεκέμβρης! Ο μήνας του χειμώνα, με τις πολλές γιορτές και το πολύ κρύο! Ας δούμε παρακάτω κάποια ενδιαφέροντα πράγματα γι αυτόν τον γλυκό χειμωνιάτικο μήνα!

Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος μήνας και τελευταίος του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη December, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό decem (δέκα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος κατά σειρά μήνας.

Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Δεκέμβριος μετακινήθηκε στη δωδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία, παρότι ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κόμμοδος θέλησε να τον μετονομάσει Αμαζόνιο, προς τιμήν της σύζυγό του.

Κατά τη λαϊκή μας παράδοση, ο Δεκέμβριος ονομάζεται Ασπρομηνάς και Χιονιάς για το πυκνό του χιόνι. Τον αποκαλούν επίσης Γιορτινό (λόγω των πολλών εορτών), Αϊ-Νικολιάτη, και Χριστουγεννιάτη.

Η μεγαλύτερη γιορτή του μήνα είναι τα Χριστούγεννα! Συνδεδεμένη με τη γέννηση του Χριστού και με αμέτρητα έθιμα, με κυριότερα εκείνο του δέντρου ή του καραβιού στολισμένων με λαμπιόνια , των κουραμπιέδων, του μελομακάρονου και των ξεροτήγανων.Το κλίμα τόσο γιορτινό, όσο και η διάθεση μας, να στολίσουμε το σπίτι μας, να ανταλλάξουμε δώρα με τους αγαπημένους μας και γενικότερα να φορέσουμε το εορταστικό μας χαμόγελο, για να γιορτάσουμε με την οικογένεια και τους φίλους μας, την γέννηση του Χριστού.

Εκτός από τα Χριστούγεννα, που κυριαρχούν τον Δεκέμβριο, με τα θρησκευτικά και κοσμικά τους συμφραζόμενα, ξεχωριστή θέση έχουν από θρησκευτικής πλευράς και τα λεγόμενα Νικολοβάρβαρα, που περιλαμβάνουν τις εορτές της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), Αγίου Σάββα (5 Δεκεμβρίου) και Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου).

Η Αγία Βαρβάρα, λένε πως προστάτευε τα παιδιά από την ευλογιά. Κι επειδή ήταν μια πολύ σοβαρή αρρώστια, για να την « καλοπιάσουν » και να φύγει, της πρόσφεραν μελόπιτα ή κόλλυβα ή φτιάχνανε κολλυβοζούμι που το ονόμαζαν κι αυτό από το όνομά της, Βαρβάρα!

Στις 5 του Δεκέμβρη γιορτάζουμε τον Άγιο Σάββα τον προστάτη της στεριάς και πιο συγκεκριμένα στην Κρήτη πίστευαν πως ήταν και προστάτης των φυσικών καταστροφών και ιδιαίτερα των σεισμών. Λένε μάλιστα τη φράση : « ο Άγιος Σάββας στερεώνει τον κόσμο ».

Ο Άγιος Νικόλαος είναι ο προστάτης των Ναυτικών και κύριος των ανέμων και των τρικυμιών. Τρανός καραβοκύρης με γένια που στάζουν θαλασσινό νερό, ρούχα βρεγμένα από την άρμη και μέτωπο ιδρωμένο από την προσπάθεια να προφτάσει να βοηθήσει όλα τα καράβια που κινδυνεύουν!

Τον Δεκέμβρη τον “αγαπούν” μικροί και μεγάλοι! Είναι πραγματικά, ένας γλυκός, γιορτινός και λαμπερός μήνας!

Παροιμίες για τον Δεκέμβριο

Δεκέμβρης και δεν έσπειρες, λίγο σιτάρι θα ’χεις.

Δεκέμβρης μας επλάκωσε, το κρύο μας φαρμάκωσε.

Δεκέμβρης με γιορτές, Χριστουγέννων διακοπές.

Δεκέμβρης Χριστού γέννηση κι ο καλός μας χρόνος.

Μπήκε ο Δεκέμβρης; Δίκαιος όποιος έσπειρε.

Το τραγούδι με τον τρύγο το Δεκέμβρη παραμύθι.

Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού. (ή χρυσάφι τ’ Αλωνάρη) .

Ως τ’ Αγίου Νικόλαου οι τοίχοι βράζουνε κι ύστερα ξυλιάζουνε.

Να ευχηθούμε και μεις με τη σειρά μας Καλό Μήνα και Καλές Γιορτές σε όλο τον κόσμο!

Ο Νοέμβριος με τα πολλά ονόματα!

Ο Νοέμβριος είναι ένας μήνας με ανάμεικτα συναισθήματα, επειδή πλησιάζει ο χειμώνας και υπάρχει η μελαγχολία, αλλά είναι και γεμάτος αισιοδοξία για τη συγκομιδή, που θα βοηθήσει σε εύκολο ξεχειμώνιασμα!

Είναι ο ενδέκατος μήνας του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 30 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη November, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό novem (εννέα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Νοέμβριος ήταν ο ένατος κατά σειρά μήνας. Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Νοέμβριος μετακινήθηκε στην ενδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία.

Ο λαός τον αποκαλεί Βροχάρη (γιατί έχει πολλές βροχές), Χαμένο (γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες), Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), Σκιγιάτη( έχει πολύ σκιά, και μεγάλη νύχτα), Παχνιστή (εξαιτίας της πάχνης), Κρασόμηνα (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), Μεθυστή(επειδή όσοι δοκιμάζουν τα νέα κρασιά μεθάνε). Σε κάποια μέρη τον αποκαλούν και Μεσοσπορίτη (γιατί τότε οι περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς), και τέλος Ξυλευτή (αυτόν τον μήνα οι αγρότες κόβουν ξύλα και τα αποθηκεύουν για να ζεσταίνονται και να κάνουν τις δουλειές τους, τις μέρες του χειμώνα).

Επίσης το Νοέμβριο οι μελισσοκόμοι μεταφέρουν και τοποθετούν τις κυψέλες σε μόνιμες χειμωνιάτικες θέσεις και η βασική εργασία είναι το ” ξελάκωμα” στα αμπέλια.

Αυτό το μήνα και συγκεκριμένα στις 21, η εκκλησία γιορτάζει την ανάδειξη του θεϊκού γυναικείου στοιχείου στον Χριστιανισμό, τα “Εισόδια της Θεοτόκου” όπως επίσης και την τυπική γιορτή της σποράς.

τα Εισόδια της Θεοτόκου

Την μέρα αυτή οι γεωργοί έχουν αργία και τρώνε ένα ειδικό φαγητό, τα λεγόμενα “πολυσπόρια”, γι΄αυτό η γιορτή ονομάζεται επίσης “Της Παναγιάς της πολυσπορίτισσας”. Τα πολυσπόρια βράζουν λίγους σπόρους από κάθε είδος δημητριακά, και όσπρια προσθέτοντας σταφίδες, μύγδαλα, καρύδια και πετιμέζι. Τα πολυσπόρια τα ανταλλάσσουν μεταξύ τους και ανταλλάσσουν ευχές.

τα πολυσπόρια

Ας μην παραλείψουμε τέλος, το γεγονός ότι στις 17 Νοέμβρη του 1973 έγινε η εξέγερση του Πολυτεχνείου που ήταν μια μαζική και δυναμική εκδήλωση της λαϊκής αντίθεσης στο καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών.

Καλό μήνα και καλό χειμώνα σε όλους!

Νοέμβριος

Στου Νοέμβρη το χαρτί

βάζει υπογραφή η βροχή .

«Θα ποτίσω όλη την πόλη ,

το χωράφι , το περβόλι .

Και θα πλύνω τις σκεπές ,

τα μπαλκόνια , τις αυλές .

Θα ετοιμάσω το τοπίο ,

να ‘ρθει το μεγάλο κρύο».

Το χαρτί ο αέρας παίρνει

και στα σύννεφα το φέρνει .

Κι η βροχή πιάνει δουλειά ,

μούσκεμα όλα τα παιδιά .

Ρένα Καρθαίου

Παροιμίες για τον Νοέμβρη

«Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους».
«Άι- Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: -Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ’ Άι- Φιλίππου αυτού είμαι».
«Αν τ’ Άη Φιλίππου λείπω, τ’ Άγια, των Αγιών δε λείπω».
«Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μη ξημερώσει».
«Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει».
«Οποίος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει».
«Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας».
«Σ’ τσι τριάντα, τ’ Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο».
«Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θε να ξαναβρεθεί».
«Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια».

«Μικρό-μαγειρέματα» – Διατροφή

Η ιδέα του προγράμματος στηρίζεται στη διατροφή και σε πιάτα που μπορούν τα παιδιά να ετοιμάσουν επί τόπου. Στο θέμα αναπτύσσεται η παραγωγή ποικίλων πιάτων με τις οδηγίες του συνοδού τα οποία όλοι μαζί μετά μπορεί να γευτούν.

Το θέμα του είναι εμπνευσμένο από τη διατροφή των κρητών.

Η παρουσίαση του εξελίσσεται σε τέσσερα στάδια:

Α) Την παραγωγή ντολμάδων στο παραδοσιακό σπίτι

Β) Τη συλλογή βοτάνων και καρπών από τον κήπο του Μουσείου

Γ) Την προετοιμασία του κρητικού ντάκου-κουκουβάγια

Δ) Την παραγωγή σαρικόπιτας

Δοκιμή – γευσιγνωσία των πιάτων που παράγουμε και επιπλέον όπως τα μαυρομάτικα φασόλια, τυρί, λαχανικά, ελιές