Ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού είναι εδώ! Ήρθε ο Ιούνιος, με τον λαμπρό ήλιο, τα πρώτα μπάνια και την ανεμελιά του καλοκαιριού 🙂
Η προέλευση του ονόματος!
Ο Ιούνης είναι αφιερωμένος στην Ήρα. Η ονομασία του προέρχεται απ’ τη λατινική λέξη Junius: Juno= Ήρα: Ηραίος, προς τιμήν της Ήρας. Βέβαια υπάρχει μία ακόμα άποψη, λιγότερο διαδεδομένη, πως το όνομα του οφείλεται στον πρώτο ύπατο της Ρώμης Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο. Είναι ο τέταρτος μήνας του αρχαίου ρωμαϊκού ημερολογίου με 29 ημέρες και ήμερα είναι ο 6ος μήνας του χρόνου με 30 ημέρες!
Ιούνιος
Οι ονομασίες και οι αγροτικές εργασίες του μήνα!
Στις 21 Ιουνίου έχουμε το θερινό ηλιοστάσιο και η μέρα αυτή θεωρείται ως είναι η επίσημη έναρξη του καλοκαιριού!
Είναι ο μήνας του θερισμού και πολλών άλλων γεωργικών εργασιών. Έχει πολλές ονομασίες, από τις οποίες η πιο διαδεδομένη είναι «Θεριστής» που προέρχεται από τον θερισμό των σιτηρών. Ακόμα, λέγεται Άι – Γιαννίτης (γιατί στις 24 γιορτάζουμε τη γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου). Επίσης Πρωτόλης ή Πρωτογιούλης, δηλ. πρώτος μήνας και αρχή του καλοκαιριού, Λιοτρόπης, Κερασάρης & Κερασινός, γιατί τότε ωριμάζουν τα κεράσια.
Αυτός ο μήνας είναι και μήνας πολλών και διαφορετικών αγροτικών εργασιών! Οι γεωργοί θερίζουν σιτάρια, κριθάρια, όσπρια, σανά. Ποτίζουν και σκαλίζουν τα χωράφια.
Αυτή την εποχή, φυτεύονται σπανάκια, φασόλια και κουνουπίδια και μαζεύονται ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές. Επίσης γίνεται ο απογαλακτισμός των ζώων, που είναι 3 μηνών και το πρώιμο ζευγάρωμα προβάτων.
Τα έθιμα και οι παραδόσεις του μήνα!
Τα έθιμα και γι αυτό τον μήνα είναι πολλά και οι λαογραφία του τόπου μας πλούσια, όπως συνήθως. Ας δούμε κάποια έθιμα απ όλη την Ελλάδα και φυσικά το πιο γνωστό, αυτό του Κλήδονα, που εδώ στην Κρήτη, ακόμα καλά κρατεί!
Στη Θεσσαλονίκη το πρώτο δεμάτι σταχυών που δένουν, το στήνουν όρθιο και το προσκυνούν, ενώ ο νοικοκύρης ρίχνει νομίσματα. Στη Σκύρο σαν αποθερίσουν, αφήνουν δύο λημάρια αποθέρι στο χωράφι, για χαρά του χωραφιού και για να φάνε τα πουλιά και τα αγρίμια. Στο Μανιάκι Πυλίας αφήνουν ένα κομμάτι αθέριστο και λένε ότι είναι τα γένια του νοικοκύρη, τον οποίο σηκώνουν στα χέρια ψηλά & τον αφήνουν να πατήσει στη γη, μόνο αν τάξει στους θεριστές κρασί και κότα. Στην Κάρπαθο χαράσσουν με το δρεπάνι ένα κύκλο, που περιλαμβάνει τα τελευταία στάχυα. Στον κύκλο μπαίνει η νεαρότερη θερίστρια, σταυροκοπιέται και πετάει επάνω το δρεπάνι της φωνάζοντας: «Και του χρόνου, καλαλωνεμένα, καλοφαωμένα, καλοπρουκισμένα!»
Όμως το πιο γνωστό έθιμο και αυτό που ακόμα αναβιώνει σε μέρη της Ελλάδας και φυσικά στην Κρήτη, είναι αυτό του Κλήδονα!
Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.
Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό.
Το έθιμα με τις φωτιές
Παροιμίες για τον μήνα!
«Αρχές του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή».
«Ο Μάης θέλει το νερό κι ο θεριστής (=Ιούνιος) το ξύδι».
«Από το θέρος ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές».
«Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξίδι»
«Θέρος, τρύγος, πόλεμος …και στο αλώνισμα χαρές!»
«Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε».
«Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν” καλοκαιράκι».
«Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα».
«Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή».
«Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι».
Το καλοκαίρι λοιπόν κατέφθασε και η όρεξη μας για βόλτες και μπάνιο μεγαλώνει! Βρείτε στο χωριό μας, μια υπέροχη πισίνα για πολλές βουτιές, αλλά και ένα όμορφο περιβάλλον, για λίγη δροσιά και χαλάρωση απ την καθημερινότητα!
Σας περιμένουμε! 🙂
Επικοινωνήστε μαζί μας στο 2810-821050 ή γράψτε μας στο info@arolithos.com
Επίσημο site: www.arolithos.com
Πηγές: iefimerida.gr, www.wikipedia.gr , www.newsbomb.gr
Πηγές εικόνων:
http://peritexnisologos.blogspot.gr/2015/06/24.html,
https://cyclades24.gr/2016/06/klidonas-eukseinos-pontos/
https://www.talcmag.gr/paidi/klidonas-2/
